In België worden veel biologische producten ingevoerd. Denk aan biologische bananen uit Zuid-Amerika. Maar hoe werkt deze import en hoe kunnen we garanderen dat de producten daadwerkelijk biologisch zijn? In dit artikel leggen we meer uit over de werkwijze en de meest voorkomende fouten die bij import en export van biologische producten voorkomen.
Luister je liever? Start dan hieronder aflevering 21 van de BIO Certificatie podcast.
Het handelsakkoord
Import is complexe materie. Welke biologische goederen er geïmporteerd mogen worden en hoe dat moet gebeuren, is in Europa wettelijk bepaald. Hierbij zijn twee verschillende groepen te onderscheiden. Enerzijds heb je de goederen die vanuit een land worden geïmporteerd waar een handelsakkoord mee is afgesloten en anderzijds komen er goederen uit landen waarmee geen handelsakkoord is afgesloten.
Wanneer een product uit een derde land komt – een land buiten Europa – waar ook geen handelsakkoord mee is gesloten, dient er rekening gehouden te worden met het controleorgaan van de exporteur. Die moet door Europa erkend zijn voor het type goederen die de exporteur wenst te exporteren naar Europa.
Producten uit derde landen
Voor elk biologisch product afkomstig uit een derde land, dat verhandeld gaat worden, dient bij aankomst een controle certificaat aanwezig te zijn. Dit certificaat moet opgemaakt zijn alvorens het product fysiek vertrekt uit het desbetreffende derde land. Dit is een digitaal document opgesteld in TRACES en dient correct ingevuld te worden.
Tracken met TRACES
TRACES is het online beheersysteem van de Europese Unie dat bewegingen volgt van o.a. biologische goederen die worden ingevoerd in Europa vanuit een derde land. Het doel hiervan is om meer transparantie te creëren tussen de fysieke en financiële stromen die de goederen afleggen. Dit draagt bij aan de garantie dat goederen biologisch zijn geteeld. Een bedrijf kan alleen in TRACES staan als ze gecertificeerd zijn als importeur en dus ook een geldig account hebben in TRACES als importeur. Dat kan alleen wanneer het controleorgaan toegang geeft tot TRACES. Datzelfde geldt voor de exporteur in het derde land, waar het controleorgaan de exporteur toegang geeft tot TRACES.
Certificate of Inspection
Om biologische producten te kunnen invoeren vanuit een derde land, moet er een volledig Certificate of Inspection (COI) vooraf ingevuld zijn. Dit doe je als importeur elektronisch in TRACES en dit dient volledig ingevuld te worden voordat het product het land van herkomst verlaat.
Voor de nieuwe bioverordening bestond de COI uit 21 vakken. Dat is aangepast naar 31 vakken, om nog meer transparantie te verkrijgen.
Echter komen we als controleorgaan regelmatig fouten tegen die te maken hebben met de COI.
Dit zijn veel voorkomende fouten:
Een te laat opgemaakte COI: zoals hierboven ook al benoemd, moet de COI opgemaakt zijn vóórdat het product fysiek het land van origine verlaat. Dit wordt heel streng gecontroleerd. Wanneer het certificaat niet op tijd is aangevraagd, kan dit als gevolg hebben dat er producten hun biologische status verliezen.
Een ongeldig COI voor het geïmporteerde product: dit komt minder vaak voor, maar als het gebeurt zorgt dit ook voor een verlies van biologische status van de producten. Vlak na de Brexit was dit probleem wel veel aan de orde, omdat het Verenigd Koninkrijk hierdoor een derde land is geworden, waarvoor dus ook een COI ingevuld dient te worden.
Een onvolledig of foutief ingevuld COI: denk aan het verkeerd invullen van de geadresseerde. Kijk daarom altijd na of de vakken juist en zo volledig mogelijk zijn ingevuld. Vergeet hierbij niet het vak met de verwachte aankomstdatum.
Het niet volledig afwerken van een COI: het is belangrijk dat de COI wordt ingediend bij de overheid, ter aftekening en inklaring van de producten als biologisch. Wanneer dit niet gebeurt, mogen de goederen niet in het vrije verkeer worden ingebracht. We zien hier redelijk wat inbreuken op; goederen die toch in het vrije verkeer zijn gebracht, terwijl de overheid de goederen nog niet als biologisch heeft aangemerkt. Dit zorgt voor problemen. Als we daar namelijk achter komen, kunnen enkel de goederen die nog in stock zijn als biologisch worden ingeklaard.
In de ergste gevallen kan de flow volledig worden geblokkeerd, wanneer bijvoorbeeld het laatste vak (vak 31) ten onrechte te snel is afgetekend. Bij fytosanitaire producten is er dan geen weg meer terug.
Niet in acht houden van het handelsakkoord: een biologisch product dat binnenkomt via een land waarmee een handelsakkoord is afgesloten, is niet per definitie biologisch. Het handelsakkoord omschrijft namelijk wat er wel en niet wordt opgenomen in het handelsakkoord en is leidend. Als er bijvoorbeeld een wijn van een Brits bedrijf wordt geïmporteerd naar Europa, maar het product komt oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, mag het volgens het handelsakkoord niet als bioproduct worden geïmporteerd. De biologische status gaat dus verlopen bij aankomst in Europa.
Ook goederen die in transit gaan, moeten voorzien zijn van een geldige COI nog voordat het product het land van herkomst verlaat
Staalname controle
De meest voorkomende producten die naar België worden geïmporteerd zijn producten als bananen, koffie, chocolade, rijst en suiker. Afkomstig uit vele delen van de wereld. Omdat sommige landen een hoger risico hebben op problemen, worden er steekproefsgewijs stalen genomen om na te gaan of alles in orde is.
Al bij al dient de ingevulde COI de flow die het product aflegt te weerspiegelen. Voor elk product en elke exporteur kan het dan ook anders zijn wat er op de COI ingevuld dient te worden. Is het niet duidelijk welke vakken je moet invullen? Kijk dan op de website van bijvoorbeeld het Agentschap Landbouw & Zeevisserij of neem contact op met ons.